Top Goat Breeds: भारतात शेळीपालन मोठ्या प्रमाणावर केले जाते. भारतात शेतीनंतर बहुतांश पशुपालन शेतकरी करतात. ज्यामध्ये गाय, म्हैस आणि शेळी ठळकपणे पाळली जातात. शेळीपालनामुळे शेतकऱ्यांना अनेक फायदे मिळतात. जसे दूध उत्पादन आणि मांस उत्पादन. शेळ्यांचे मोठ्या प्रमाणात पालनपोषण केल्यास शेळ्यांपासून खतनिर्मितीही मोठ्या प्रमाणावर होते.
यामुळेच शेळीला गरिबांची गाय असेही म्हणतात. शेळीपालनात चांगली जात असणे सर्वात महत्त्वाचे आहे. शेळी चांगल्या जातीची असेल तर ती चांगली कमाई करू शकते. अशीच एक जात ब्लॅक बेंगाल शेळी आहे. बिहारमधील एका महिला शेतकऱ्याने ही शेळीपालन करून मोठा नफा कमावला आहे. ज्याची कथा आम्ही पुढे सांगणार आहोत.
Top Goat Breeds
ब्लॅक बेंगाल शेळी आकाराने लहान असून देशाच्या पूर्वेकडील भागात आढळणारी शेळीची एक विशेष जात आहे. या जातीच्या शेळीचे पाय लहान आणि चेहरा गोल असतो. त्याची नाकाची रेषा सरळ असून ती दाबली जाते. या शेळीचे वैशिष्ट्य म्हणजे ती कोणत्याही हवामानात राहते. त्यासाठी फार काळजी घ्यावी लागत नाही.
किती मांस तयार होईल
ब्लॅक बेंगाल शेळीच्या मांसाच्या उत्पादनाबद्दल सांगायचे तर, ते 18 किलो ते 20 किलोपर्यंत असू शकते. प्रौढ पुरुषाचे वजन या प्रमाणात असते, तर मादीचे वजन सुमारे 15 ते 18 किलो असते. शेळीची ही जात 8 ते 10 महिन्यांत प्रौढ होते.
किती दूध तयार होईल
ब्लॅक बेंगाल शेळीपासूनही चांगल्या प्रमाणात (Top Goat Breeds) दूध उत्पादन मिळते. मादी शेळीमध्ये ३ ते ४ महिने दूध देण्याची क्षमता असते. दररोज अर्धा लिटरपर्यंत दूध तयार होऊ शकते.
गर्भधारणा कधी केली जाते
ब्लॅक बेंगाल शेळी 8 ते 10 महिन्यांच्या वयात प्रौढ (Top Goat Breeds) होते. पण 12 महिन्यांनंतर ती गर्भधारणेसाठी तयार होते. 12 महिन्यांच्या वयात, 18 ते 20 दिवसांचे ऋतुचक्र असते, ज्यामध्ये शेळीला गर्भधारणा करता येते.
बिहारमधील या महिला शेतकऱ्याची यशोगाथा
आजच्याच एक वर्षापूर्वी, प्रमिला, बिहारमधील प्रगतीशील महिला शेतकरी दुसऱ्याच्या शेतात मजूर म्हणून काम करत होत्या. किंवा रिकामे बसायचे. पण आज लोक प्रमिलाला प्राणीमित्र या नावाने ओळखू लागले आहेत. एका बचतगटाच्या मदतीने प्रमिलाने वर्षभरापूर्वी 22 हजार रुपयांचे कर्ज घेऊन शेळीपालन सुरू केले. प्रमिला ब्लॅक बंगाल जातीच्या शेळ्या पाळते,
जेव्हापासून तिला या व्यवसायातून चांगला नफा मिळू लागला, तेव्हापासून अनेक महिला प्रभावित झाल्या आणि आता प्रमिला सांगतात की, आमच्या पंचायतीच्या सर्व 20 गटांतील 400 बहिणींनी शेळीपालन सुरू केले आहे. बिहार व्यतिरिक्त ओरिसामध्येही या जातीची शेळी पाळण्याची प्रथा वाढली आहे. महिला शेतकऱ्याने सांगितले की, शेळीपालनाचा फायदा म्हणजे जेव्हा जेव्हा पैशाची गरज भासते तेव्हा आपण ते विकून आपली गरज भागवू शकतो. यासोबतच ही शेळी 1 वर्षात 2 ते 3 मुले देते, हा वेगळा फायदा आहे.
किती कमाई होईल
ब्लॅक बेंगाल शेळीपासून मिळणाऱ्या कमाईबद्दल (Top Goat Breeds) बोलायचे तर मुख्य कमाई फक्त त्याच्या मांसातून होते. एका शेळीला एका वर्षात तीन मुलं मिळतात आणि तुम्ही एक वासरू (नर) रुपये 3500 ला विकले, तर एका शेळीपासून 10,500 रुपये वार्षिक उत्पन्न मिळू शकते.
एका महिलेने 10 शेळ्या पाळल्या तर वार्षिक 1 लाख 5 हजार रुपयांचे उत्पन्न मिळू शकते. ग्रामीण भागात पशुपालन करून एवढी कमाई करणे ही मोठी गोष्ट आहे. खर्चाची रक्कम 20 हजारांनी कमी केली तर महिला शेतकऱ्याचे निव्वळ उत्पन्न 84 ते 85 हजार रुपये प्रतिवर्ष होईल. म्हणजेच या शेळीचे पालनपोषण करून महिन्याला 6 ते 7 हजार रुपये सहज मिळू शकतात.